1. Wskaźniki trendowe:

• Wskaźniki śledzące trend – określają kierunek i siłę trendu
  • są rysowane na wykresie cenowym lub bezpośrednio pod nim
  • dobre wskazania przy wyraźnych średnio i długoterminowych trendach, złe w trendach bocznych (wyjściem są np. kompresje średnich)
  • są narzędziem statycznym i dają sygnały z opóźnieniem
  • służą do diagnozy rynku, prognozy najbliższych zachowań - sygnalizują zmiany trendu (potwierdzają trend lub nie potwierdzają - dywergencje) oraz określają jego kierunek
  • długoterminowe wskaźniki dają mniej fałszywych sygnałów niż krótkoterminowe, ale wolniej reagują na zmiany cen (wysyła sygnały później przez co następuje utrata części ruchu)
  • Najpopularniejsze wskaźniki: Średnie ruchome, MACD i MACD-Histogram, System kierunkowy (ADX), On Balance Volume (OBV) oraz wstęgi Bollingera 

2. Średnie ruchome (kroczące):

• wskaźniki oparte na średniej notowań (cen zamknięcia)
  z określonej liczby sesji
  • ruchome bo dotyczą ostatnich okresów, np. średnia z ostatnich 15 cen zamknięcia

• najbardziej uniwersalne i najpowszechniej stosowane wskaźniki techniczne
  • stanowią podstawę większości stosowanych automatycznych systemów transakcyjnych ze względu na przejrzystość i łatwość obliczania

• generują łatwe do odczytania, precyzyjne sygnały kupna i sprzedaży
  • średnie podążają za trendem, im więcej danych (sesji) wchodzi w jej skład tym bardziej jest ona opóźniona (wolniejsza)
  • średnie krótkoterminowe są bardziej czułe na ruch cen niż średnie długoterminowe

3. Okresy do liczenia średniej:

• najpopularniejsze to średnie z: 15, 45 i 100 sesji, czasami jeszcze 200 sesji - odpowiadają one za miesiąc, kwartał, półrocze i rok, czyli są powiązane z cyklami
• Średnie krótkoterminowe - szybciej generują sygnały kupna/sprzedaży, jednak często są one fałszywe, z czym wiążą się wysokie koszty transakcyjne
• Średnie długoterminowe - rzadko generują sygnały (często z opóźnieniem kiedy część zysków została już zrealizowana), jednak wygładzając wykres minimalizują liczbę fałszywych sygnałów, zwiększając znaczenie ich przebicia

4. Rodzaje średnich ruchomych:

• średnie proste (SMA, Simple Moving Average)  - suma cen z n okresów podzielona przez ilość okresów (n), najpowszechniejsza
• średnie ważone (WMA) –  większą wagę przypisują cenom aktualnym niż historycznym - szczególny przypadek to średnie ważone wolumenem
• średnie wykładnicze (EMA) – nadają większą wagę cenom aktualnym, zmniejszając jednocześnie  bardziej oddalonych cen. Obejmują wszystkie dane od początku notowań

5. Zastosowanie średnich ruchomych:

1) Wygładzanie danych (wahań cen) - im z większej liczby sesji wyznaczana jest średnia ruchoma, tym większe         możliwości identyfikacji przez nią głównego kierunku trendu

2) Rozpoznawanie i potwierdzanie trendów - ceny znajdujące się powyżej średniej ruchomej i wzrost samej             średniej wyznaczają trend wzrostowy (odwrotnie w trendzie spadkowym)

–  sygnały kupna (dla sprzedaży odwrotnie):

• gdy kurs przecina od dołu średnią ruchomą (a średnia podąża w kierunku przebicia)
• łączenie średnich (istotniejszy): gdy średnia szybsza przecina od dołu wolniejszą i cena rynkowa znajduje się ponad punktem przecięcia (jeszcze lepiej gdy obie średnie wtedy rosną)

3) Wyznaczanie poziomów wsparcia i oporu - najczęściej średnie długoterminowe (100- i 200-sesyjna)

4) Wykorzystanie do innych wskaźników i oscylatorów (np. MACD)

6. Problemy w stosowaniu średnich:

• Pomimo prostoty wskaźnika jakim jest średnia, istnieje wiele konfiguracji w jakich można go stosować, a dobranie odpowiednich parametrów sprawia problemy
• Aby świadomie posługiwać się średnimi należy znać odpowiedzi na pytania:
  • Jaki zakres czasu powinien zostać objęty średnią?
  • Czy na danym walorze lepiej sprawdza się średnia krótko- czy długoterminowa?
  • Czy korzystniej będzie użyć jednej, a może kilku średnich?
  • Jakiego rodzaju średnia sprawdza się lepiej - prosta, ważona czy wykładnicza?
  • Kiedy średnie sprawdzają się najlepiej, a kiedy generują błędne sygnały?

• W związku z tym analitycy techniczni na wykresach mają czasami nałożone kilka średnich (najczęściej z różnych okresów) 

7. Średnie krótko- i długoterminowe – przykład z jedną średnią:

8. Metoda podwójnego przecięcia – przykład z dwiema średnimi:

9. Kompresja średnich ruchomych:

Połączenie wielu średnich krótko- (3, 5, 8, 13 i 15-sesyjnych) oraz długoterminowych (30, 33, 35, 40, 45, 50, 55 i 60-sesyjnych) lepiej chronią przed byciem po złej stronie rynku, a także generują silne sygnały.

10. Wstęga Bollingera i koperty:

• Wskaźnik składający się ze średniej ruchomej otoczonej przez 2 wstęgi:
  • najczęstszą konfiguracją są wstęgi procentowe oddalone od średniej o wartość odchylenia standardowego (w przypadku koperty – średnia +/- 3%)
  • zmienna szerokość wstęgi powoduje, że jej granice poszerzają się, gdy ceny podlegają silnym wahaniom zawężają się, jeśli ich wahania są niewielkie

• Sygnały kupna i sprzedaży:
  •       teoria wstąg Bollingera zakłada, że 95% zakresu cen znajduje się pomiędzy nimi
  •       przyjmuje się, że jeżeli ceny dojdą do górnej, lub dolnej wstęgi – rynek jest wykupiony lub wyprzedany (trzeba odpowiednio sprzedać lub kupić akcje)
  •       czasami wstęgi  wykorzystuje się do określania poziomów docelowych ruchu cen
• Wstęgi najlepiej sprawdzają się z oscylatorami wykupienia i wyprzedania, które omówimy w następnym dodatku edukacyjnym

11. Koperta w praktyce:

12. Długoterminowa wstęga Bollingera:

13. Wady i zalety średnich ruchomych:

•        Zalety:
  • pozwalają inwestować zgodnie z najważniejszymi zasadami tradingu: grą z trendem, akumulacją zysku, ograniczeniem strat
  • generują dokładne sygnały kupna i sprzedaży, nie pozostawiając dowolności w interpretacji
  • można je łączyć z innymi wskaźnikami poprawiając ich skuteczność

•        Wady:
  • doskonale spisują się podczas silnych trendów, zarówno w hossie jak i bessie. Niestety w czasie trendów bocznych (nawet 50% ruchów cen) generują wiele fałszywych sygnałów stając się bezużytecznymi