1. Trend – wynik walki byków i niedźwiedzi (przypomnienie)

• trend to kierunek ruchu ceny danego waloru w określonym czasie
  • kierunek w jakim porusza się rynek, kierunek jaki przyjmują szczyty i dołki
• Charakterystyka trendu:
  • wyznaczany jest na wykresie kursów, dzięki narzędziom AT – np. liniom trendu
  • zależy od interwału (inny w skali dziennej a inny w skali miesięcznej)
  • przerywany krótkoterminowymi ruchami cen w przeciwnym kierunku do ruchu trendu (korektami)
  • obroty idą za trendem
• podstawowe zadanie analizy wykresów to wyznaczenie panującego trendu oraz miejsc zmiany trendu, a następnie przyłączanie się do trendu oraz unikanie grania przeciwko trendowi

2. Linie trendu – kolejne narzędzie AT

• Linia trendu łączy lokalne ekstrema cenowe (dołki lub szczyty), dwa początkowe (linia wstępna) oraz trzeci potwierdzający wiarygodność linii
  • jej celem jest wyznaczenie kierunku, w którym porusza się rynek
  • im dłużej linia trendu pozostaje nieprzełamana, tym trend jest istotniejszy
• Siła i wiarygodność linii trendu jako poziomu wsparcia lub oporu zależy od:
  • ilości testów, które przeszła (ile razy ceny ją dotykały i się od niej odbiły lub dochodziły w jej pobliże),
  • czasu w jakim linia nieprzerwanie funkcjonuje

„Im dłuższa jest linia trendu i im więcej punktów posłużyło do jej wyznaczenia, tym większe jej znaczenie. Istotne naruszenie linii trendu oznacza zazwyczaj jego odwrócenie lub przynajmniej zmniejszenie jego tempa” Brian Green

3. Rodzaje linii trendu i przykłady:

• Warianty wytyczania linii trendu:
  • po cenach zamknięcia („najistotniejsze” ceny)
  • po ekstremach cenowych (wszystkie ceny - linia Victora Sparandeo – „Trader Vic”)
  • po korpusach, czyli strefach konsolidacji (linia Alexandra Eldera)
• Ponadto do wyboru są dwie skale:
  • arytmetyczna
  • logarytmiczna (częściej stosowana)
• Wszystkie kombinacje dają zatem aż 6 różnych sposobów rysowania linii trendu – subiektywny wybór inwestora
  • wybór jednej z metod zależy od obserwacji, które linie są lepiej respektowane przez kurs danego waloru (wiele zależy od indywidualnych upodobań i preferencji)
  • najlepiej jest sprawdzać kilka wariantów

4. Wyznaczanie linii trendu – różne warianty

5. Linia trendu jako sygnalizator zmiany trendu

• Trend uważa się za aktualny tak długo, jak nie ma definitywnych sygnałów potwierdzających jego zmianę
  • istnieje większe prawdopodobieństwo kontynuacji trendu niż jego odwrócenia
• Przełamanie linii trendu to jeden z najlepszych wczesnych sygnałów ostrzegających przed zmianą trendu
• W momencie wyjścia powyżej poprzedniego szczytu lub zejścia poniżej poprzedniego dołka rysujemy nową linię trendu
  • niektórzy twierdzą, że dopiero trzecie przełamanie jest prawdziwe

6. Istotność przełamania linii trendu (fałszywe sygnały)

• Przebicie linii trendu (podobnie jak poziomu wsparcia lub oporu) musi być „istotne” aby można było z niego wnioskować prawdopodobieństwo odwrócenia tendencji
  • mało znaczące przecięcie sygnalizuje, że zmiana trendu może nie wystąpić
• Fałszywe sygnały mogą charakteryzować tylko nieznaczne lub tymczasowe przełamania linii trendu – UWAGA!
  • np. gdy jednego dnia cena zamknięcia schodzi poniżej linii trendu, a następnego dnia cena powraca ponad tę linię. Jest to jednocześnie silny sygnał kupna o ograniczonym ryzyku
  • fałszywe sygnały występują gdyż wielu graczy posługuje się przełamaniem linii trendu jako sygnałem zmiany trendu. Następuje wtedy wypłoszenie optymistów  o słabych nerwach i strząśnięcie inwestorów z krótkimi pozycjami
  • przed fałszywymi sygnałami mogą uchronić: filtry cenowe (np. 3-procentowe przełamanie),  filtry czasowe (np. dwa dni poza linią trendu), potwierdzenie w sygnale tygodniowym (cenie na koniec tygodnia), wielkość obrotów

7. Przykłady fałszywego przełamania linii trendu

• Jeśli przełamanie linii trendu było nieznacznie, np. wystąpiło  w ciągu dnia, należy trzymać się raczej pierwotnej linii trendu
• czasami również po przełamaniu linii trendu tendencja jest kontynuowana, jednak ulega
  spowolnieniu

8. Praktyczne wykorzystanie linii trendu

• zbliżenie się cen do linii trendu (lub jej dotknięcie) w przypadku występujących korekt może oznaczać:
  • w trendzie wzrostowym – okazję do zakupów (zwiększania pozycji), jako obszaru wsparcia (ważne wystawianie zleceń zabezpieczających stop loss lub stop limit)
  • w trendzie spadkowym – wystąpienia miejsca do sprzedaży walorów, jako obszaru oporu
• przełamanie linii trendu sygnalizuje możliwą zmianę trendu (choć czasami może oznaczać jedynie jego spowolnienie ):
  • w przypadku zmiany trendu na wzrostowy – stanowi okazję do nabywania akcji
  • w przypadku zmiany trendu na spadkowy – nakazuje sprzedawanie akcji

9. Zamiana roli linii trendu - wewnętrzne linie trendu

• Kiedy dana linia trendu zostaje wyraźnie przełamana, zaczyna odgrywać rolę przeciwstawną wobec dotychczasowej
  • z linii wsparcia staje się linią oporu i odwrotnie  - wykorzystanie tego zjawiska do zawierania transakcji
  • np. przełamana linia trendu wzrostowego (wsparcia) staje się zazwyczaj linią oporu, stanowiącą barierę dla przyszłych zwyżek
• Na wykresie należy wyznaczać wszystkie linie wsparcia i oporu maksymalnie w prawo! Często stare linie trendu funkcjonują bowiem w przyszłości w odwrotnej roli