1. Trend – wynik walki byków i niedźwiedzi (przypomnienie)
- trend to kierunek ruchu ceny danego waloru w określonym czasie
- kierunek w jakim porusza się rynek, kierunek jaki przyjmują szczyty i dołki
- Charakterystyka trendu:
- wyznaczany jest na wykresie kursów, dzięki narzędziom AT – np. liniom trendu
- zależy od interwału (inny w skali dziennej a inny w skali miesięcznej)
- przerywany krótkoterminowymi ruchami cen w przeciwnym kierunku do ruchu trendu (korektami)
- obroty idą za trendem
- podstawowe zadanie analizy wykresów to wyznaczenie panującego trendu oraz miejsc zmiany trendu, a następnie przyłączanie się do trendu oraz unikanie grania przeciwko trendowi
2. Linie trendu – kolejne narzędzie AT
- Linia trendu łączy lokalne ekstrema cenowe (dołki lub szczyty), dwa początkowe (linia wstępna) oraz trzeci potwierdzający wiarygodność linii
- jej celem jest wyznaczenie kierunku, w którym porusza się rynek
- im dłużej linia trendu pozostaje nieprzełamana, tym trend jest istotniejszy
- Siła i wiarygodność linii trendu jako poziomu wsparcia lub oporu zależy od:
- ilości testów, które przeszła (ile razy ceny ją dotykały i się od niej odbiły lub dochodziły w jej pobliże),
- czasu w jakim linia nieprzerwanie funkcjonuje
„Im dłuższa jest linia trendu i im więcej punktów posłużyło do jej wyznaczenia, tym większe jej znaczenie. Istotne naruszenie linii trendu oznacza zazwyczaj jego odwrócenie lub przynajmniej zmniejszenie jego tempa” Brian Green
3. Rodzaje linii trendu i przykłady:
Linia trendu wzrostowego - prosta łącząca dna kolejnych korekt zniżkujących | Linia trendu spadkowego - prosta łącząca wierzchołki kolejnych korekt zwyżkujących |
- Warianty wytyczania linii trendu:
- po cenach zamknięcia („najistotniejsze” ceny)
- po ekstremach cenowych (wszystkie ceny - linia Victora Sparandeo – „Trader Vic”)
- po korpusach, czyli strefach konsolidacji (linia Alexandra Eldera)
- Ponadto do wyboru są dwie skale:
- arytmetyczna
- logarytmiczna (częściej stosowana)
- Wszystkie kombinacje dają zatem aż 6 różnych sposobów rysowania linii trendu – subiektywny wybór inwestora
- wybór jednej z metod zależy od obserwacji, które linie są lepiej respektowane przez kurs danego waloru (wiele zależy od indywidualnych upodobań i preferencji)
- najlepiej jest sprawdzać kilka wariantów
4. Wyznaczanie linii trendu – różne warianty
5. Linia trendu jako sygnalizator zmiany trendu
- Trend uważa się za aktualny tak długo, jak nie ma definitywnych sygnałów potwierdzających jego zmianę
- istnieje większe prawdopodobieństwo kontynuacji trendu niż jego odwrócenia
- Przełamanie linii trendu to jeden z najlepszych wczesnych sygnałów ostrzegających przed zmianą trendu
- W momencie wyjścia powyżej poprzedniego szczytu lub zejścia poniżej poprzedniego dołka rysujemy nową linię trendu
- niektórzy twierdzą, że dopiero trzecie przełamanie jest prawdziwe
6. Istotność przełamania linii trendu (fałszywe sygnały)
- Przebicie linii trendu (podobnie jak poziomu wsparcia lub oporu) musi być „istotne” aby można było z niego wnioskować prawdopodobieństwo odwrócenia tendencji
- mało znaczące przecięcie sygnalizuje, że zmiana trendu może nie wystąpić
- Fałszywe sygnały mogą charakteryzować tylko nieznaczne lub tymczasowe przełamania linii trendu – UWAGA!
- np. gdy jednego dnia cena zamknięcia schodzi poniżej linii trendu, a następnego dnia cena powraca ponad tę linię. Jest to jednocześnie silny sygnał kupna o ograniczonym ryzyku
- fałszywe sygnały występują gdyż wielu graczy posługuje się przełamaniem linii trendu jako sygnałem zmiany trendu. Następuje wtedy wypłoszenie optymistów o słabych nerwach i strząśnięcie inwestorów z krótkimi pozycjami
- przed fałszywymi sygnałami mogą uchronić: filtry cenowe (np. 3-procentowe przełamanie), filtry czasowe (np. dwa dni poza linią trendu), potwierdzenie w sygnale tygodniowym (cenie na koniec tygodnia), wielkość obrotów
7. Przykłady fałszywego przełamania linii trendu
- Jeśli przełamanie linii trendu było nieznacznie, np. wystąpiło w ciągu dnia, należy trzymać się raczej pierwotnej linii trendu
- czasami również po przełamaniu linii trendu tendencja jest kontynuowana, jednak ulega
spowolnieniu
8. Praktyczne wykorzystanie linii trendu
- zbliżenie się cen do linii trendu (lub jej dotknięcie) w przypadku występujących korekt może oznaczać:
- w trendzie wzrostowym – okazję do zakupów (zwiększania pozycji), jako obszaru wsparcia (ważne wystawianie zleceń zabezpieczających stop loss lub stop limit)
- w trendzie spadkowym – wystąpienia miejsca do sprzedaży walorów, jako obszaru oporu
- przełamanie linii trendu sygnalizuje możliwą zmianę trendu (choć czasami może oznaczać jedynie jego spowolnienie ):
- w przypadku zmiany trendu na wzrostowy – stanowi okazję do nabywania akcji
- w przypadku zmiany trendu na spadkowy – nakazuje sprzedawanie akcji
9. Zamiana roli linii trendu - wewnętrzne linie trendu
- Kiedy dana linia trendu zostaje wyraźnie przełamana, zaczyna odgrywać rolę przeciwstawną wobec dotychczasowej
- z linii wsparcia staje się linią oporu i odwrotnie - wykorzystanie tego zjawiska do zawierania transakcji
- np. przełamana linia trendu wzrostowego (wsparcia) staje się zazwyczaj linią oporu, stanowiącą barierę dla przyszłych zwyżek
- Na wykresie należy wyznaczać wszystkie linie wsparcia i oporu maksymalnie w prawo! Często stare linie trendu funkcjonują bowiem w przyszłości w odwrotnej roli