1. Wymiar czasu w AT:

• poznane do tej pory narzędzia analizy technicznej pomagają w określeniu kierunku i zasięgu ruchu na rynku
• równie ważna jest analiza czasu – jaki zajmie na dany ruch lub kiedy się on rozpocznie
  • potrzeba bowiem czasu na ukształtowanie się formacji, a im dłużej istnieją pewne poziomy (wsparcia lub oporu) lub trendy tym są one ważniejsze
  • zbyt gwałtowne ruchy i odchylenia są korygowane do „średniej” (tzw. regresja do średniej), a najsilniejsze trendy na giełdzie nie bez powodu są nachylone maksymalnie po kątem 45⁰

2. Cykle na giełdzie:

• analiza cykli pomaga w wyborze okresów średnich ruchomych i konkretnej linii trendu, umiejscowieniu poszczególnych formacji technicznych czy też określeniu charakteru rynku – czy jest rynek byka czy niedźwiedzia
  • występują cykle krótkie (np. miesięczny/kwartalny cykl transakcyjny lub cykl sezonowy) oraz długie (np. cykl pokoleniowy), przy czym cykle krótsze dodatkowo jeszcze zawierają się trendach większego cyklu
• cykle są próbą odczytania i usystematyzowania zjawisk zachodzących wokół nas – istnienia pewnego „pulsu” wszechświata
  • często opisują zachowanie przyrody (np. cykl aktywności słońca i faz księżyca), częstotliwości występowania istotnych wydarzeń (np. wojen, rewolucji technologicznych) czy też zmian pokoleniowych

3. Historia i klasyfikacja cykli:

• Okres połowy XIX w. to okres złotej epoki badań nad cyklem koniunkturalnym. Powstało wówczas wiele teorii cyklu koniunkturalnego prezentowanych do dzisiaj.
• Ze względu na czas wyróżniamy:
  • Cykle mniejsze Kitchina, 3-4 lata
  • Cykle klasyczne Juglara , 6 -11 lat
  • Cykle długie Kondratiewa, trwające  45-60 lat (~54 lata) obrazujące zmiany w dziejach ludzkości , ostatnie szczyty to lata 20. i 70. XX wieku, po których nastąpiły Wielka Depresja i kryzys lat 80. XX w.

4. Charakterystyka cyklu koniunkturalnego:

• cykl koniunkturalny przedstawia punkty zwrotne, w których gospodarka osiąga najwyższe lub najniższe punkty swej aktywności
• analiza cyklu koniunkturalnego i notowań giełdowych pomaga w określeniu fazy rynku – hossa/bessa, dołek/szczyt, a także przesunięcia (wyprzedzania gospodarki przez giełdy) oraz zakresu wahań
• obecnie w analizie cyklu koniunkturalnego pomagają liczne wskaźniki wyprzedzające – np. indeksy PMI/ISM  dla przemysłu 

5. Struktura cyklu koniunkturalnego:

• Faza spadku:
  • kryzys - dynamiczny spadek cen, ogólnej aktywności  gospodarczej i zatrudnienia
  • depresja - najniższy punkt cyklu koniunkturalnego, w którym ceny oraz ogólny poziom aktywności gospodarczej stabilizuje się
• Faza wzrostu:
  • ożywienie - cechuje powolny wzrost cen i aktywności gospodarczej, następuje wzrost zatrudnienia
  • rozkwit - początkowo ceny i ogólny poziom aktywności gospodarczej rosną ponad przeciętnie natomiast później stabilizuje się i usług czy indeks wskaźników wyprzedzających OECD (indeks CLI)

6. Wskaźniki wyprzedzające a analiza fazy cyklu koniunkturalnego:

7. Przykład cykliczności na giełdzie: dynamika polskiego PKB i indeksu WIG:

8. Koniunktura na giełdzie:

• Na koniunkturę wpływają m.in. dynamika PKB i produkcji przemysłowej, inflacja, kurs walutowy, stopy procentowe, bezrobocie czy nastoje inwestorów
• Składowe koniunktury giełdowej:
  • Długoterminowy trend
  • Wahania sezonowe:
    • Efekt miesiąca
    • Efekt tygodnia
    • Efekt dnia tygodnia
    • Efekt godziny w dniu
  • Wahania cykliczne:
    • Cykl 50-60 letni (cykl Kondratiewa)
    • Cykl 8-9 letni (cykl Juglara)
    • Cykl 3-4 letni (cykl Kitchina)
  • Wahania przypadkowe

WSKAZÓWKA

W celu zbadania cyklu na giełdzie nie należy analizować wszystkich wskaźników, ale badać wykres szukając zbieżności i zależności pomiędzy  punktami zwrotnymi

9. Najczęściej spotykane cykle giełdowe i zależności:

10. Najczęściej spotykane historycznie zależności:

• Ceny akcji najczęściej wzrastają w styczniu (przetasowania w portfelach funduszy inwestycyjnych), najmocniej w pierwszym tygodniu.
• Styczeń często określa tendencję na cały rok
• Gdy w lutym i marcu ceny rosną, są to najczęściej dynamiczne ruchy
• Kwiecień jest często miesiącem o dużym wahaniu cen
• Akcje często zyskują w kwietniu, szczególnie w ostatnim tygodniu
• Po kwietniowych wzrostach często występują spadki w maju
• Sierpień to okres kształtowania się szczytów
• We wrześniu i październiku najczęściej formują się dołki, a walory zniżkują (pieniądze z giełdy wędrują w tym okresie do gospodarki realnej - maksymalna w roku produkcja sprzedana przemysłu)
• „Rajd Świętego Mikołaja” to dynamiczne wzrosty na rynkach tuż przed świętami

11. Analiza cyklu:

• Okienko czasowe – jest to przedział czasu, w którym na podstawie analizy danych historycznych można spodziewać się zmiany cyklu rynkowego
• Sposób obliczania:
  • Wyliczamy  średnią odległość (czas) osobno dla szczytów i dołków
  • Uzyskany  wynik daje nam w przybliżony czas występowania pkt. zwrotnych
  • Odchylenie standardowe wygładza cykl

• Okienko daje nam informację w jakim przedziale czasu może nastąpić zmiana tendencji i w połączeniu z innym narzędziami (średnimi, oscylatorami) zwiększa szansę zawarcia zyskownej transakcji 

12. Cykle w praktyce:

• Indeks Dow Jones od dziesiątek lat zachowuje swoją pokoleniową cykliczność
• Okres pomiędzy kolejnymi szczytami  to ok. 34 lata
• Odreagowanie na rynkach po dotkliwych stratach następowało po ok. 9 latach po czym kurs wyznaczał nowy dołek i rozpoczynała się pokoleniowa hossa

13. Przykład analizy cyklów WIG20:

14. Krachy giełdowe:

• Rynki nie mogą rosnąć w nieskończoność. Im dłuższa hossa tym większe prawdopodobieństwo krachu i głębszej korekty.
• Historia pokazuje, że mimo świadomości powstawania bańki spekulacyjnej, nie jesteśmy w stanie uniknąć kolejnych krachów co związane jest z ludzką psychiką - chęcią zysku i strachem przed stratami.
• Często samo apogeum kryzysu – kulminacja paniki wyznacza zarazem dno spadków i bessy
• Kilka przykładów manii spekulacyjnych i kryzysów finansowych: Tulipanomania (Holandia, lata 30. XVII w.), Wielki Kryzys („Wielka Depresja” z lat 1929-1933), Krach giełdowy z 1987 r., Bańka internetowa (koniec XX w.), Kryzys subprime (2008-2009) oraz obecny kryzys zadłużeniowy w strefie euro